1. เพื่อให้นักเรียนสามารถสังเกตโครงสร้างที่ใช้ในการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดิน
2. เพื่อให้นักเรียนสามารถอธิบายลักษณะการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดิน
3. เพื่อให้นักเรียนสามารถอธิบายการทำงานของกล้ามเนื้อที่ทำงานร่วมกันในสภาวะตรงกันข้าม

1. ไส้เดือนดิน

2. แผ่นกระจกใส

3. แว่นขยาย

ให้นักเรียนสังเกตโครงสร้างและลักษณะการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดินบนแผ่นกระจกใสแล้วบันทึกผล
- ลักษณะการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดินเป็นอย่างไร
- ไส้เดือนดินใช้โครงสร้างใดบ้างในการเคลื่อนที่
- ลักษณะการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดินเกิดจากการทำงานของโครงสร้างใดเป็นสำคัญ

ผลการทดลองที่ได้

- ลักษณะการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดิน จะคล้ายระลอกคลื่นโดยเริ่มจากบริเวนปลายต้านหน้าสุดมาสู่ปลายด้านท้ายสุดท้ายของลำตัว
- โครงสร้างในการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดิน จะใช้เดือยเล็กๆ ที่ยื่นจากผนังลำตัวแต่ละปล้อง กับปากที่อยู่ปล้องแรก และการหด และคลายตัวของกล้ามเนื้อวงและกล้ามเนื้อตามยาว
- ลักษณะการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดินเกิดจากการทำงานของโครงสร้าง กล้ามเนื้อ เป็นสำคัญ

ลักษณะการจัดเรียงตัวของกล้ามเนื้อที่ผนังลำตัวของไส้เดือนดิน จากภาพ หรือใช้ภาพภาคตัดขวางแสดงกล้ามเนื้อตามยาวดัง ภาพ

ขณะที่ไส้เดือนเคลื่อนที่จะใช้เดือยที่ยื่นออกมาจากผนังลำตัวจิกดินเอาไว้เพื่อไม่ให้ส่วนท้ายของลำตัวเคลื่อนที่ กล้ามเนื้อวงจะหดตัว และกล้ามเนื้อตามยาวจะคล้ายตัวทำให้ลำตัวยืดยาวออก จากนั้นไส้เดือนดินจะใช้เดือยกับริมฝีปากยึดส่วนหน้าของตัวไว้กับดิน เมื่อกล้ามเนื้อตามยาวหดตัว กล้ามเนื้อวงคลายตัวจะดึงส่วนท้ายของตัวให้เคลื่อนที่มาข้างหน้าได้ การหดตัวและคลายตัวของกล้ามเนื้อทั้งสองชุดจะต่อเนื่องกันคล้ายระลอกคลื่น

ขณะที่มีการหดตัวและคลายตัวสลับกันของกล้ามเนื้อวงและกล้ามเนื้อตามยาว ทำให้ของเหลวในช่องลำตัวที่อยู่ระหว่างผนังกั้นปล้องต่างๆ เกิดแรงดันของของเหลวในช่องลำตัว ทำให้ลำตัวยืดและหดสลับกันเป็นการช่วยในการเคลื่อนที่อีกด้วย

สรุปผลการทดลอง

การเคลื่อนที่ของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังบางชนิดอาศัยแรงดันน้ำเข้ามาช่วยผลักดันให้เคลื่อนที่ เช่น แมงกะพรุนอาศัยการหดตัว ของเนื้อเยื่อขอบกระดิ่ง หมึกอาศัยการหดตัวของกล้ามเนื้อรอบท่อไซฟอน ส่วนดาวทะเลอาศัยการหดตัวของกล้ามเนื้อแอมพูลลาและทิวบ์ฟีท