<< Go Back

เพื่อให้นักเรียนสามารถอธิบายการถ่ายทอดลักษณะพันธุกรรมตาบอดสีที่ถูกควบคุมโดยยีนที่อยู่บนโครโมโซมเพศ

1. ภาพสำหรับใช้ทดสอบภาวะตาบอดสีแดงและสีเขียว
2. แผนภาพเพดดีกรีแสดงการถ่ายทอดลักษณะตาบอดสี

คนที่ตาบอดสีจะมองเห็นสีผิดไปจากคนปกติ เช่น คนที่ตาบอดสีแดงและสีเขียว จะมีปัญหาในการแยกสีทั้งสอง
- นักเรียนเห็นอะไรบ้างจากภาพด้านล่าง
- ถ้านักเรียนไม่สามารถบอกได้ว่าในภาพด้านล่างเป็นภาพอะไร แสดงว่านักเรียนตาบอดทั้งแดงและสีเขียว

ให้นักเรียนศึกษาเพดดีกรีแสดงการถ่ายทอดลักษณะตาบอดสีและตอบคำถาม

- ลูกสาวของชายหญิงคู่นี้เป็นพาหะของลักษณะตาบอดสีหรือไม่
- ในกรณีใดบ้าง ที่ครอบครัวจะมีลูกสาวตาบอดสีได้
- เพราะเหตุใดลักษณะตาบอดสีส่วนใหญ่จะปรากฏในเพศชาย
- นักเรียนคิดว่าจำเป็นต้องทดสอบภาวะตาบอดสีประกอบการคัดเลือกบุคคลเข้าทำงานในบางอาชีพหรือไม่

ผลการทดลองที่ได้คือ

ผู้เรียนที่ตาปกติควรจะเห็นตัวเลขในภาพที่ใช้ทดสอบ ผู้เรียนที่มองไม่เห็นตัวเลขแสดงว่าผู้เรียนมองสีเขียวและสีแดงเป็นสีเดียวกัน ซึ่งแสดงว่ามีภาวะตาบอดสี (ในการตรวจสอบอาจไม่พบผู้เรียนที่ตาบอดสีเลย)

การเขียนเพดดีกรีตาบอดสีมาตอบคำถามดังนี้

จากเพดดีกรีแสดงการถ่ายทอดลักษณะตาบอดสี สามารถเขียนจีโนไทป์ของแต่ละคนในครอบครัวได้ดังนี้

- ลูกสาวของชายหญิงคู่นี้เป็นพาหะของลักษณะตาบอดสีหรือไม่
แนวคำตอบ ลูกสาวเป็นพาหะทั้งสองคน ส่วนลูกชายปกติ

- ในกรณีใดบ้าง ที่ครอบครัวจะมีลูกสาวตาบอดสีได้
แนวคำตอบ กรณีที่ผู้หญิงเป็นพาหะของลักษณะตาบอดสี หรือผู้หญิงตาบอดสีแต่งงานกับผู้ชายตาบอดสี มีโอกาสที่ลูกสาวจะตาบอดสีได้

- เพราะเหตุใดลักษณะตาบอดสีส่วนใหญ่จะปรากฏในเพศชาย
แนวคำตอบ เพราะผู้ชายมีโครโมโซม X เพียงแท่งเดียว และลักษณะตาบอดสีเป็นลักษณะที่ถูกควบคุมด้วยยีนด้อยบนโครโมโซม X ดังนั้นถ้าบนโครโมโซม X ที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากแม่มียีนที่ควบคุมตาบอดสีอยู่ ลักษณะตาบอดสีจะปรากฏเมื่อโครโมโซม X มียีนด้อยทั้งสองแท่ง (Xc Xc ) เท่านั้น จึงมีโอกาสพบในผู้หญิงได้น้อยกว่า

- นักเรียนคิดว่าจำเป็นต้องทดสอบภาวะตาบอดสีประกอบการคัดเลือกบุคคลเข้าทำงานในบางอาชีพหรือไม่
แนวคำตอบ จำเป็น เพราะคนที่ตาบอดสีมองเห็นสีผิดไปจากความจริง ซึ่งจะก่อให้เกิดความเสียหายตามมา เช่น พนักงานขับรถถ้าไม่สามารถบอกความแตกต่างระหว่างสัญญาณไฟจราจรสีแดงและสีเขียวได้ อาจทำให้เกิดอุบัติเหตุ

สรุปได้ว่า ลักษณะตาบอดสี เป็นลักษณะที่ควบคุมด้วยยีนด้อย ลักษณะด้อยที่ควบคุมยีนที่อยู่บนโครโมโซม X จะพบในเพศชายได้บ่อยกว่าลักษณะด้อยที่ควบคุมด้วยยีนที่อยู่บนออโตโซม ทั้งนี้เนื่องจากเพศชายมีโครโมโซม X เพียง 1 โครโมโซมซึ่งรับมาจากแม่ ลักษณะด้อยที่ถ่ายทอดมาจากแม่จึงปรากฏได้ในลูกชาย แม้ว่าแม่จะไม่แสดงลักษณะนั้นๆ ก็ตาม ส่วนลักษณะด้อยที่ควบคุมยีนบนออโตโซมนั้น จะปรากฏก็ต่อเมื่อลูกได้รับยีนด้อยที่ตำแหน่งดังกล่าวทั้งจากพ่อและแม่

    << Go Back